سهم من بر شانه‌های دیگری
فضای اتاق جلسات در مهی از سکوت فرورفته. هوا سنگین است. نتایج پروژه خوب نبوده و همه‌ی سرزنش‌ها به سمت شماست. حس می‌کنید قلبتان تندتر می‌زند و همه‌ی چشم‌ها به شما خیره شده است...
در این لحظه، چه واکنشی نشان می‌دهید؟ آیا انگشت اتهام به سمت دیگران می‌برید؟ آیا می‌نشینید و از حوادث طبیعی و غیرطبیعی که بر شما حادث شده، صحبت می‌کنید؟ یا می‌ایستید و سهم خودتان را در این ماجرا بررسی می‌کنید؟
برداشتن سهم خود یعنی چه چیزی را برداریم؟
"برداشتن سهم خود یعنی پذیرفتن نقش خود در هر اتفاق و حرکت به سمت راه‌حل"
فرض کنید در یک تیم ورزشی بازی می‌کنید و تیم شما مسابقه را می‌بازد. شما می‌توانید بگویید "بقیه اعضای تیم خوب بازی نکردند" یا به این فکر کنید که "آیا من تمام تلاشم را کردم؟ آیا می‌توانستم نقش موثرتری داشته باشم؟"
برداشتن سهم خود یا پذیرش مسئولیت شخصی به معنای قبول نقش و تأثیر خود در نتایج و پیامدهای زندگی است. این مفهوم در تئوری انتخاب، که توسط ویلیام گلسر معرفی شده است، جایگاه ویژه‌ای دارد. گلسر معتقد است که افراد با پذیرش مسئولیت انتخاب‌های خود، می‌توانند کنترل بیشتری بر زندگی‌شان داشته باشند و به رشد و بهبود مستمر دست یابند.
پیش‌تر در مقاله‌ی در دستان من قدرت است، ذکر کردیم که زندگی ما تحت کنترل مستقیم تصمیمات خودمان است و نه دیگران یا شرایط بیرونی. اگر باور داشته باشیم، ما مسئول انتخاب‌ها، رفتارها و احساسات خود هستیم؛ به اندازه‌ای که سهم خودمان را می‌پذیریم، می‌توانیم تغییرات مثبتی در زندگی‌مان ایجاد کنیم.
به نقل از خارجی‌ها:
Psychology Today در مقاله‌ای می‌گوید:
پذیرفتن مسئولیت رفتارها و تصمیمات خودمان، می‌تواند زندگی‌مان را متحول کند. این موضوع مزایای زیر را به همراه دارد:
- احساس کنترل بیشتر بر زندگی: وقتی قبول کنیم که نتایج زندگی‌مان وابسته به انتخاب‌های ماست، حس قدرت و آرامش بیشتری خواهیم داشت.
- یادگیری از اشتباهات: به‌جای توجیه یا انکار، می‌توانیم اشتباهاتمان را فرصتی برای یادگیری و رشد بدانیم.
- روابط بهتر با دیگران: پذیرش سهم خودمان در تعارضات یا چالش‌های بین‌فردی، ارتباطات ما را عمیق‌تر و سازنده‌تر می‌کند.
برای شفاف کردن این نوع نگاه سه قدم زیر را صادقانه بردارید.
- ۱. به یک موقعیت اخیر فکر کنید که نتیجه‌اش آن‌طور که می‌خواستید نبوده است.
- ۲. از خودتان بپرسید: چه رفتاری از من ممکن است به این نتیجه منجر شده باشد؟
- ۳. سه اقدامی را که می‌توانستید متفاوت انجام دهید یادداشت کنید.
سه قدم بالا را صادقانه برداشتید؟ اگر اینطور نیست همین حالا دوباره به بالا برگردید و سه اقدام متفاوت را پیدا کنید.
مثلا در یک گفتگوی خانوادگی، سوءتفاهم پیش آمده و باعث ناراحتی شده است. به‌جای مقصر دانستن دیگران، مثلا از خود بپرسید: آیا من به‌اندازه‌ی کافی گوش دادم؟ آیا من لحن درستی داشتم؟ یا چطور می‌توانستم بهتر توضیح دهم؟ این نگاه باعث می‌شود سوءتفاهم‌ها راحت‌تر حل شوند و رابطه‌تان گرم‌تر شود.
یک نکته انگیزه‌بخش
اثر برداشتن سهم خود را می‌بینید؟ این کار به شما نشان می‌دهد که می‌توانید در هر لحظه تصمیم‌های بهتری بگیرید و زندگی‌تان را به مسیر مطلوب‌تری هدایت کنید.
پذیرفتن سهم خود، نشانه ضعف نیست، بلکه قدرت است!
پذیرش سهم خود، شما را از نقش قربانی خارج و به جایگاه خالق زندگی‌تان هدایت می‌کند. این تغییر ذهنیت، کلید اصلی پیشرفت، رضایت و شادی است. البته باید حواسمان جمع باشد که از آن طرف بوم نیفتاده باشیم. گاهی فکر می‌کنیم ما مسئول همه چیز هستیم. حتی احساسات دیگران. برداشتن سهم خود، یعنی در واقع فقط و فقط مسئولیت شخصی خودمان را برداریم! شاید باید از این موضوع هم با همدیگر صحبت کنیم. اینطور فکر می‌کنی؟
حالا نوبت شماست! آیا سنگینی سهم خود را بر شانه‌ی خود احساس می‌کنید؟
منابع
- Glasser, W. (1998). Choice Theory: A New Psychology of Personal Freedom. HarperCollins.
- William Glasser Institute
- Psychology Today - Personal Responsibility
- ImagineNation. (2021). "Creating the Line of Choice." Link